Hệ vi sinh đường ruột của trẻ sơ sinh: Vì sao mẹ không thể bỏ qua “5 năm đầu tiên” này?

Ngay từ những ngày đầu đời, cơ thể trẻ đã bắt đầu xây dựng một hệ sinh thái vi sinh vật phong phú bên trong đường ruột. Đây chính là “trung tâm điều hành miễn dịch” đầu tiên mà mẹ cần chú ý nuôi dưỡng.

Hệ vi sinh đường ruột là gì và tại sao lại quan trọng đến vậy?

Cơ thể người chứa khoảng 39.000 tỷ vi khuẩn, trong đó phần lớn tập trung ở ruột. Chúng không chỉ giúp tiêu hóa thức ăn mà còn:

• Hình thành hệ miễn dịch bẩm sinh và thích nghi
• Bảo vệ niêm mạc ruột khỏi vi khuẩn có hại
• Tham gia sản xuất vitamin B, K và axit béo chuỗi ngắns
• Ảnh hưởng đến phát triển thần kinh và hành vi

Ở trẻ sơ sinh, hệ vi sinh đường ruột còn rất nghèo nàn và phụ thuộc hoàn toàn vào các yếu tố từ mẹ và môi trường sống. Việc thiết lập hệ vi sinh khỏe mạnh sớm giúp trẻ phòng ngừa các bệnh tiêu hóa, dị ứng, viêm da cơ địa và thậm chí cả béo phì sau này.

Trẻ sinh mổ, không bú mẹ: nhóm có nguy cơ mất cân bằng hệ vi sinh cao nhất

Một nghiên cứu công bố trên Nature Medicine (2023) cho thấy: trẻ sinh mổ có hệ vi sinh đường ruột khác biệt rõ rệt so với trẻ sinh thường, đặc biệt là giảm lượng lợi khuẩn Bifidobacterium – nhóm vi khuẩn có lợi hàng đầu cho trẻ sơ sinh.

Tương tự, trẻ không bú mẹ hoặc dùng kháng sinh sớm cũng có nguy cơ rối loạn vi sinh cao hơn, dẫn đến:

• Tiêu chảy, táo bón kéo dài
• Colic (quấy khóc không rõ nguyên nhân)
• Viêm da cơ địa
• Suy giảm miễn dịch

Sự cân bằng vi sinh 5 năm đầu đời ảnh hưởng đến sức khỏe suốt đời

Giai đoạn từ 0–5 tuổi là thời kỳ “vàng” để xây dựng hệ vi sinh ổn định. Nếu không thiết lập được hệ vi sinh có lợi trong giai đoạn này, nguy cơ rối loạn tiêu hóa, dị ứng, thừa cân, rối loạn hành vi… sẽ gia tăng khi trẻ trưởng thành.

Điều đáng nói là: các vấn đề này thường không xuất hiện ngay, nên dễ bị cha mẹ bỏ qua trong giai đoạn đầu.

Cách hỗ trợ hệ vi sinh khỏe mạnh cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

• Nuôi con bằng sữa mẹ ít nhất 6 tháng đầu
• Tránh lạm dụng kháng sinh
• Phơi nắng nhẹ nhàng, cho trẻ tiếp xúc tự nhiên với môi trường (nhưng vẫn đảm bảo vệ sinh)
• Cân nhắc bổ sung men vi sinh từ sớm – đặc biệt với các bé sinh mổ, hay tiêu chảy hoặc có dấu hiệu bất dung nạp lactose

Việc bổ sung lợi khuẩn đúng chủng, đúng liều và công nghệ sản xuất phù hợp cho trẻ sơ sinh là yếu tố then chốt để cải thiện hệ tiêu hóa và miễn dịch.

Một đứa trẻ khỏe mạnh không chỉ cần ăn ngon – mà còn cần một hệ vi sinh cân bằng từ trong ruột. Và hành trình đó bắt đầu từ những tháng đầu đời.