TRẺ UỐNG SẮT NÊN ĂN GÌ VÀ KIÊNG ĂN GÌ ĐỂ HẤP THU TỐT NHẤT?

Người viết: Thanh Tuyền

/ 10.05.2025

Bổ sung sắt đúng cách không chỉ giúp trẻ phòng ngừa thiếu máu mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ. Tuy nhiên, không ít phụ huynh gặp phải tình trạng “con uống mãi vẫn thiếu sắt”. Vậy trẻ uống sắt nên ăn gì và kiêng ăn gì để hấp thu tốt nhất? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp đầy đủ và khoa học, giúp cha mẹ tránh sai lầm thường gặp khi lên thực đơn và định hướng dinh dưỡng cho con.

TRẺ UỐNG SẮT NÊN ĂN GÌ VÀ KIÊNG ĂN GÌ ĐỂ HẤP THU TỐT NHẤT?

Vì sao trẻ cần bổ sung sắt đúng cách?

Sắt là vi chất thiết yếu để tạo huyết sắc tố hemoglobin, loại protein có trong hồng cầu – yếu tố vận chuyển oxy trong máu. Thiếu sắt kéo dài có thể khiến trẻ chậm phát triển, mệt mỏi, giảm trí nhớ, giảm khả năng miễn dịch và dễ mắc bệnh.

Dù các sản phẩm bổ sung sắt là giải pháp hiệu quả, việc hấp thu sắt lại phụ thuộc rất nhiều vào chế độ ăn và cách sử dụng hàng ngày. Một số thực phẩm có thể hỗ trợ hấp thu sắt, trong khi một số khác lại gây cản trở, thậm chí phản tác dụng.

Trẻ uống sắt nên ăn gì để hấp thu tốt nhất?

Thực phẩm giàu vitamin C

Vitamin C (axit ascorbic) là một chất khử mạnh, có khả năng khử sắt ferric (Fe³⁺) – dạng ít hấp thu, thành sắt ferrous (Fe²⁺) – dạng dễ hấp thu hơn.

Ngoài ra, vitamin C còn ngăn cản sự tạo thành các phức chất không tan giữa sắt và phytates hoặc polyphenols, giúp tăng hấp thu sắt tại ruột non.

Tác động này chủ yếu xảy ra với sắt không heme (từ thực vật, viên sắt…), không ảnh hưởng nhiều đến sắt heme (trong thịt động vật).

Nên bổ sung: Nước cam, nước chanh, nước quất, dứa, xoài, ổi, cà chua, dâu tây…

Cách dùng tốt nhất: Cho trẻ uống sắt cùng với nước trái cây có vị chua vừa phải (để không gây kích ứng dạ dày), hoặc ăn trái cây giàu vitamin C sau bữa chính.

Thịt đỏ và thực phẩm nguồn gốc động vật

Sắt từ nguồn động vật (sắt heme) được hấp thu dễ hơn nhiều so với sắt thực vật. Việc kết hợp thực phẩm giàu sắt tự nhiên sẽ giúp tăng hiệu quả bổ sung từ viên uống.

Sắt heme được hấp thu qua một cơ chế độc lập với các yếu tố ức chế (như phytate, oxalate, polyphenol…), nên hiệu quả hơn sắt thực vật.

Gợi ý món ăn: Gan lợn nấu cháo, thịt bò hầm, trứng luộc, cá hồi, tim lợn, thịt gà…

Đây đều là nguồn sắt heme dồi dào, đặc biệt:

Gan động vật chứa hàm lượng sắt cao nhất (~6–10 mg/100g tùy loại).
Thịt bò, tim lợn, thịt gà sẫm màu, cá hồi đều là nguồn sắt tốt.

Trẻ uống sắt nên kiêng ăn gì?

Tránh kết hợp sắt với sữa và các sản phẩm chứa canxi

Canxi là chất cạnh tranh hấp thu với sắt tại thành ruột. Uống sắt cùng sữa, phô mai, sữa chua… có thể khiến sắt bị ức chế hấp thu, từ đó giảm hiệu quả điều trị thiếu máu.

Nên uống sữa cách viên sắt ít nhất 2 giờ, đặc biệt là bữa sáng nếu có sữa và viên sắt cùng lúc.

Các loại rau củ chứa nhiều chất xơ

Rau củ giàu chất xơ rất tốt cho tiêu hóa và phòng ngừa táo bón. Tuy nhiên, nếu ăn ngay sau khi uống sắt, chất xơ có thể liên kết với sắt tạo thành phức hợp không tan, cản trở hấp thu. Do đó, nên uống sắt cách bữa ăn nhiều chất xơ ít nhất 2 giờ để tối ưu hiệu quả hấp thụ. Có thể cho trẻ ăn rau mềm giàu chất xơ hòa tan như mồng tơi, rau dền, rau đay, kèm thêm chuối chín, hạt chia hoặc yến mạch để hỗ trợ tiêu hóa và ngừa táo bón.

Hạn chế ngô trong khẩu phần ăn

Ngô có hàm lượng chất xơ cao và còn làm giảm độ acid trong dạ dày – điều kiện cần để hòa tan và hấp thu sắt hiệu quả. Ăn ngô (luộc hoặc rang) trong thời gian bổ sung viên sắt có thể làm giảm đáng kể lượng sắt cơ thể hấp thu được.

TRẺ UỐNG SẮT NÊN ĂN GÌ VÀ KIÊNG ĂN GÌ ĐỂ HẤP THU TỐT NHẤT?

Tránh đồ cay nóng

Gia vị cay như tiêu, ớt, gừng có thể làm tăng kích ứng ruột, tăng tình trạng táo bón – một tác dụng phụ phổ biến của viên sắt. Với trẻ nhỏ có hệ tiêu hóa còn non nớt, ăn cay trong lúc đang dùng sắt có thể làm nặng thêm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa.

Thay vì dùng gia vị cay, hãy tăng cường uống nước, ăn chuối chín, hoặc bổ sung chất xơ mềm để hạn chế táo bón cho bé.

Lưu ý khi bổ sung sắt cho trẻ

Thời điểm uống sắt: Tốt nhất nên cho trẻ uống sắt khi bụng đói để tăng khả năng hấp thu. Tuy nhiên, nếu trẻ cảm thấy khó chịu, có thể cho uống sau bữa ăn nhẹ.
Tuân thủ liều lượng: Không nên tự ý tăng liều sắt mà không có chỉ định của bác sĩ. Việc thừa sắt có thể gây hại cho cơ thể.
Theo dõi phản ứng của trẻ: Nếu trẻ có dấu hiệu buồn nôn, táo bón hoặc tiêu chảy sau khi uống sắt, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh liều lượng hoặc đổi loại sắt phù hợp hơn.

TRẺ UỐNG SẮT NÊN ĂN GÌ VÀ KIÊNG ĂN GÌ ĐỂ HẤP THU TỐT NHẤT?

"Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh."

Kết luận

Trẻ uống sắt không chỉ cần đúng liều, đúng thời gian mà còn phải đúng cách kết hợp thực phẩm. Bổ sung vitamin C, ăn thịt đỏ, kiêng sữa – ngô – gia vị cay… chính là chìa khóa giúp các thực phẩm bổ sung sắt phát huy tối đa hiệu quả.

Bên cạnh đó, cha mẹ nên theo dõi phản ứng của bé sau khi uống sắt để kịp thời điều chỉnh cách ăn uống phù hợp. Với chế độ bổ sung khoa học, trẻ không chỉ cải thiện tình trạng thiếu máu mà còn tăng cường thể lực, trí tuệ và khả năng học tập vượt trội.